برج آتش نشانی (یانقین) تبریز اولین آتش‌نشانی کشور

بعد از برج ساعت که قبلاً معرفی شد، برج آتش نشانی (یانقین) یکی دیگر از برج‌های مهم و معروف شهر تبریز و از اولین بناهای تاریخی ایران است که همچنین یک نماد برای برج‌های آتش‌نشانی ایران محسوب می‌شود. برج آتش نشانی تبریز اولین برج آتش نشانی ایران است که به همراه نخستین تأسیسات آتش نشانی ایران با تأسیس اولین بلدیه یا شهرداری در کشور به وجود آمد. قدمت این برج به اواخر دوره قاجار می‌رسد.

کاربرد این برج به این صورت بود که حدود ۱۰۰ سال پیش که هنوز ساختمان‌ها به این قد و قامت نبودند و دید کاملی بر روی شهر وجود داشت، آتش‌نشان‌ها و یا نگهبان‌هایی در اتاق بالای این برج می‌ایستادند و نظاره‌گر شهر می‌شدند تا در صورت مشاهده آتش و یا دود، زنگ برنزیِ بزرگی که در این برج نصب شده بود را به صدا در بیاورند. مأموران آتش‌نشانی تبریز که در آن زمان جزو مجهزترین آتش نشان‌های ایران بودند بلافاصله پس از شنیدن صدای زنگ، با بشکه‌هایی بر روی گاری به محل آتش سوزی عازم می‌شدند و با پر کردن آب از انبارهای همسایه‌ها اقدام به اطفاء حریق می‌کردند. اکنون تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به بیش از ۱۲۰۰ ایستگاه رسیده است. این برج با ارتفاع ۲۳ متر که برخی وبسایت‌ها به آن «برج یانقین» نیز می‌گویند در نبش خیابان خاقانی و خیابان بهادری تبریز واقع شده است. از اینکه آیا انتساب نام «برج یانقین» به برج آتش نشانی تبریز دارای قدمت و منبعی موثق است یا خیر اطلاعی نداریم، ولی مردم محلی به زبان ترکی آن برج یانقین نیز می‌گویند. این برج در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۱۱ در سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری به ثبت رسیده است.

شهر تبریز از همان دوره قاجار دارای پمپ‌هایی مسی دستی دو طرفه به عنوان تجهیزات اطفای حریق و پمپاژ آب بود که هم‌اکنون در موزه آتش نشانی تبریز نگهداری می‌شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های برج آتش نشانی تبریز وجود فانوس و چراغی بر بالای آن بود که دو کاربرد عمده داشت: یکی اینکه وقتی در داخل شهر افراد نیازمند امداد از طریق این چراغ به سرعت می‌توانستند محل آتش نشانی را شناسایی کرده و به سوی آن بشتابند، و کاربرد دیگر آن برای مسافران خارج از شهر بود که به عنوان یک فانوس دریایی عمل می‌کرد. یعنی با مشاهده این فانوس مسافران جهت دقیق شهر تبریز را شناسایی کرده و با اطمینان به سوی آن حرکت می‌کردند.

آدرس دقیق برج آتش نشانی و دسترسی به آن

برج آتش نشانی تبریز در محوطه ایستگاه آتش‌نشانی در خیابان خاقانی، نزدیک نبش خیابان بهادری واقع شده است. چون خیابان خاقانی یک طرفه است، پیشنهاد می‌شود اگر از ماشین شخصی استفاده می‌کنید از سمت میدان دانشسرا (بازار تبریز) وارد خیابان خاقانی شوید و پس از چند صد متر برج آتش نشانی تبریز را خواهید دید. البته این مسیر بسیار شلوغ و پر تردد است و به احتمال زیاد جای پارک پیدا نخواهید کرد.

اما اگر می‌خواهید از اتوبوس برای دسترسی به برج آتش نشانی استفاده کنید می‌توانید از اتوبوس‌های خط BRT استفاده کرده و در ایستگاه مسجد کبود پیاده شوید! از اینجا حدود ۱۵ دقیقه پیاده با این بنا فاصله خواهید داشت. همچنین می‌توانید از تمام اتوبوس‌های شرکت واحد منتهی به پایانه خاقانی نیز استفاده کنید و با فاصله‌ای کمتر از ۷ دقیقه پیاده از این بنا پیاده شوید. به دلیل نزدیکی این برج به مرکز شهر و یا میدان ساعت، مسیرهای مختلفی می‌تواند برای آن وجود داشته باشد و دسترسی به این برج از مرکز شهر و همچنین از بازار تبریز به راحتی امکان‌پذیر است.

متأسفانه هم اکنون امکان بازدید از این برج فقط از نمای بیرونی ممکن است و ورود به بنا و یا ارتفاعات این برج امکان‌پذیر نیست. بنابراین می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز به صورت رایگان از این بنا دیدن کنید.

معماری برج آتش نشانی تبریز

این برج به شکل دایره و با رشته پله‌های حلزونی ساخته شده است. این برج دارای هشت نورگیر هلالی در جهت‌های مختلف است و پایه‌های آن قرنیز سنگی دارد. همواره نگهبانی بر روی آن مشغول دیده‌بانی بود. یک زنگ بر ارتفاع این برج نصب شده است که در صورت مشاهده آتش سوزی این زنگ به صدا در می‌آمد. نمای بیرونی این بنا به خوبی نورپردازی می‌شود که در شب زیبایی خاصی را به ارمغان می‌آورد.

عزاداری به مناسبت حادثه پلاسکو

همه ما ایرانیان حادثه تلخ پلاسکو را به خاطر داریم، حادثه‌ای که در آن آتش نشان‌هایی با جان و دل اقدام به نجات و امداد کردند و در این راه شهید شدند. به پاس قدردانی از این اقدام فداکارانه‌ی آتش نشان‌ها در پلاسکو، برج آتش نشانی تبریز نیز عزادار این حادثه شده و پرچم سیاه‌رنگی بر فراز آن نصب نمودند.

توجه: تصویر شاخص مطلب از حساب اینستاگرامی do_nafaramoon