در میان سیری که برای حمام‌های تاریخی تبریز داشتیم به حمام شنب غازان ۷۰۰ ساله در محله شنب غازان رسیدیم. این حمام در سال ۱۳۴۵ هجری قمری توسط فردی با همین نام به نام عباسعلی شنب غازانی و همچنین مشهدی حسن و اهالی همان محله ساخته (تجدید بنا) شد و تا به امروز نیز پابرجا مانده است. حمام تاریخی شنب غازان در ۱۳۵۲ وقف شده و از آن به بعد اداره آن به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شده است. از ویژگی‌های بسیار مهمی که این جاذبه گردشگری تبریز دارد استفاده از مصالح دوره ایلخانی، معماری دوره قاجار و پلان منحصر به فرد آن است. پس از وقف حمام، درآمد آن برای تعمیر، مخارج و تعمیرات مساجد محله شنب غازان معین شد. این حمام در سال ۱۳۹۰ با شماره ۲۹۵۲۶ ثبت شده است، اما متاسفانه به دلیل فراموشیِ کامل این حمام، دیگر جز خرابه‌هایی از آن باقی نمانده است و حتی گاهی در منابع مختلف نوشته می‌شود امکان بازدید از بنا وجود نداشته و عملاً بنایی برای بازدید باقی نمانده است. تاریخ تجدید بنا در برخی منابع ۱۳۰۵ و در برخی ۱۳۴۵ عنوان می‌شود.
آدرس حمام شنب غازان و دسترسی به آن
این حمام در محله تاریخی شنب غازان واقع شده است که قبلاً برای خود شهری بود. این محله به نام‌های شام غازان و غازانیه نیز شناخته می‌شود و در غرب تبریز واقع شده است. دسترسی به این محله به چند روش امکان‌پذیر است. اگر از داخل شهر می‌آیید بهترین روش دسترسی از خیابان دام پزشکی (بعد از نصف راه به طرف راه‌آهن) خواهد بود. از طرف دیگر، می‌توانید نرسیده به میدان راه‌آهن تبریز از میدان کارگر، بلوار قدس و یا خیابان فرهنگ به این محله دسترسی پیدا کنید.
معماری حمام شنب غازان
همانطور که در قسمت مقدمه نیز به آن اشاره شد، معماری این حمام مربوط به الگوهای قاجاری است اما پس از زلزله‌ای که حمام بزرگی به نام حمام سیبیل را در محله شنب غازان کنونی تخریب کرد، از همان مصالح برای ساخت این حمام جدید در سال ۱۳۴۵ استفاده شد که آجر و سنگ آن به دوره ایلخانی مربوط می‌شود. طرح و ساخت حمام، بدان جهت که بیشتر توسط خود اهالی ساخته شده است، به صورت محلی و کاملاً خاص طراحی و بنا شده است. این حمام در کل ۳۰۰ متر مربع مساحت داشته و این قسمت‌ها را در بر می‌گیرد: ورودی، میان‌در، گرم‌خانه، نظافت‌خانه، سرویس‌های بهداشتی، خزینه و خلوتی. طاق کنونی این حمام در سال ۱۳۵۱ بنا شده و کالبد وضع موجود به دوره قاجاریه مربوط می‌شود.
وضعیت فعلی حمام
این حمام عمومی بعد از اینکه دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گرفت کاملاً بسته و تعطیل شد و از همان هنگام بدون تغییر و حفاظت رها شده است. این باعث شده است بافت حمام به سبب رطوبت و سایر آسیب‌های طبیعی فرسودگی بیش از حدی داشته باشد. البته پس از ثبت ملی نیز تعمیر و تغییری در این حمام رخ نداده است (با اینکه در وقف نامه درآمد آن برای صرف در راه تعمیر عنوان شده است) و دیگر از نظر ظاهری و باطنی این بنا به شدت در معرض نابودی و خطر است.
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام رضا جعفری با تأکید بر اینکه این حمام از سال‌های گذشته در تملک سرقفلی است، می‌گوید: هم‌اکنون صاحبان این ملک وراث یک شخصی هستند که اگر بخواهیم این بنای باارزش ترمیم و بازسازی شود باید رضایت صاحب سرقفلی جلب شود. وی اشاره دارد که این ملک ورثه‌ای است که باعث شده است کار جلب رضایت مشکل شود و هم اکنون اداره کل میراث فرهنگی در این خصوص در حال رایزنی با صاحبان سرقفلی است. برخی از خبرگزاری‌ها این اتفاق را مرگ خاموش یک اثر تاریخی ۷۰۰ ساله در شنب غازان تبریز می‌دانند.
توجه: تصاویر این مطلب از خبرگزاری مهر دریافت شده است.
