مدرسه رشدیه تبریز نخستین مدرسه نوین ایران

مدرسه رشدیه یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز و جاذبه‌های گردشگری تبریز و اولین مدرسه به سبک نوین در ایران به شمار می‌رود. موسس این مدرسه تاریخی میرزا حسن رشدیه و حاج میرزا احمد مدرس هستند. میرزا حسن رشدیه (میرزا حسن تبریزی) یکی از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل و نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و دومین مدرسه در تهران بود. ساخت این مدرسه به سال 1305 قمری برمی‌گردد که ابتدا در محله ششگلان تبریز بنا شد، یعنی حدود 150 سال پیش. در سال 1311 این مدرسه به دلیل تحریک عوام کاملاً تخریب شد. پس از تخریب آن، مدرسه دیگری در کویه جبّه‌خانه ساخته شد. بار دیگر، میرزا علی خان امین‌الدوله وقتی والی آذربایجان بود باز هم با تحریک عوام باعث تعطیلی این مدرسه شد. این مدرسه تاریخی اکنون در خیابان ارتش جنوبی در مجاورت مرکز اسناد شمال غرب واقع شده است. از آموزگاران مهم مدرسه می‌توان به میرزا حسن واعظ اشاره کرد.

تاریخچه مدرسه رشدیه و موسس آن

مدرسه رشدیه را می‌توان اولین قدم حذف شکنجه‌های دانش‌آموزان در سیستم آموزشی و تغییر به سیستم نوین آموزشی در آن زمان دانست که همگی مدیون حاج میرزا حسن رشدیه هستند. حاج میرزا تبریزی که بعداً به میرزا حسن رشدیه معروف شد در سال 1267 هجری قمری در تبریز متولد شد. در دوران جوانی، پس از کسب معلومات اولیه عصر خود به قفقاز مهاجرت کرده و در ایروان مقیم شد و توانست مدرسه‌ای برای تعلیم و تربیت تأسیس کند. پس از مدت زمانی به این فکر افتاد که تمام آموزه‌های تعلیم تربیتی خود را به ایران منتقل کند. بدین ترتیب در سال 1305 در جنب مسجد شیخ‌الاسلام مدرسه‌ای بنا کرد. اما با تحریک عوام توسط میرزا حسن واعظ این مدرسه تخریب و غارت شد و مدرسه دوم در سال 1311 هجری قمری، پس از مراجعت میرزا حسن از مشهد به تبریز، مدرسه‌ای به نام مدرسه رشدیه در کوی جبه‌خانه دائر شد. بار دیگر، میرزا علی خان امین‌الدوله وقتی والی آذربایجان بود باز هم با تحریک عوام باعث تعطیلی این مدرسه شد.

از آثار معروف میرزا حسن رشدیه می‌توان به آنادیلی و وطن دیلی (ترکی)؛ الفبای جدید؛ بدایه التعلیم؛ تکمله الصرف؛ کتاب الفبا؛ کفایه التعلیم؛ نهایه التعلیم اشاره کرد.

معماری

بنایی که هم‌اکنون به آن مدرسه رشدیه گفته می‌شود به دوره پهلوی برمی‌گردد. این بنا در کل دو طبقه بوده و 42 متر طول و 30 متر عرض دارد. این مدرسه یکی از مجهز‌ترین مدارس ایران به شمار می‌رود و بخش‌های مختلف آن شامل کتابخانه، آزمایشگاه و کارگاه صنایع و کارهای دستی است. مانند بسیاری از مدارس دیگر، این مدرسه نیز حیاط بسیار بزرگی دارد و از دور نمای ساختمان زیبای آجرکاری شده به چشم می‌خورد. این بنا اخیراً توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی خریداری شده و مورد مرمت قرار گرفت و هم‌اکنون نیز به عنوان مقر اصلی سازمان میراث فرهنگی مورد استفاده قرار فعالیت می‌کند.

توجه: عکس شاخص مطلب برگرفته از ویکیپدیا است.