خانه علوی که در حوزه گردشگری تبریز بیشتر با نام موزه سفال یا موزه زنده سفال شناخته می‌شود، یکی از موزه‌های دیدنی تبریز و تنها موزه زنده سفال زنده کشور است که قدمت بنای آن به دوره قاجار و پهلوی برمی‌گردد. این خانه توسط خانواده‌ی توانگر صرافلار در کوچه صرافلار (محله گرو) بنا شده است، و به همین دلیل به آن گاهی خانه صرافلار نیز گفته می‌شود. گفته می‌شود در گذشته دو خانه دیگر در ضلع جنوبی حیاط و همچنین اصطبلی در روبروی بنا یک مجموعه کاملی بوده است. به سبب تفکیک‌های صورت پذیرفته در این مجموعه، هشتی ورودی مجموعه دیگر از بین رفته و ورودی خانه به یک دالان باریک تبدیل شده است.
آدرس دقیق و دسترسی به موزه سفال
آدرس دقیق خانه علوی یا موزه سفال به این صورت است: خیابان شمس تبریزی، روبروی ایستگاه گرو، کوچه صرافلار، پلاک ۱۰۰٫ جهت دسترسی به خیابان شمس تبریزی شاید آسان‌ترین راه مسیر چایکنار (بعد از پل قاری) از طریق خیابان ثقه الاسلام باشد. مسیر دوم نیز ورود به خیابان شمس تبریزی از میدان منجم (میدان پنج مرداد) بعد از سه راه شکلی است.
معماری خانه علوی
همانطور که قبلاً نیز به آن اشاره شد، قسمت ورودی این بنا در گذشته به شکل هشتی بود که با گذر زمان و تفکیک قطعه کامل به قطعات مستقل، این هشتی از بین رفته و ورودی از طریق یک دالان باریک انجام می‌شود. حیاط این خانه به شکل مستطیل بوده و شامل یک حوض زیبا و دو باغچه می‌شود. تزئینات به کار رفته در نمای این ساختمان گچی سنتوری و نمای اصلی به شکل درخت مو و همچنین آجرکاری‌های گچبری شده است. در دو طرف ایوان نیز دوباره از جنس گچ، گل، بوته و پرندگان زیبایی نمای این خانه را حیرت‌انگیز می‌کند. گفته می‌شود گچبری‌های این خانه زیبا در نوع خود یک شاهکار است.
نمای کلی این خانه به رنگ سفید بوده و حوض و حیاط به رنگ فیروزه‌ای وسط آن بسیار زیباست. این بنا دارای یک طبقه فوقانی و یک طبقه زیرزمین است که معماری آن اصیل ایرانی است. نمای اصلی خانه دارای یک ایوان است که بر روی دو ستون بزرگ با گچکاری‌های زیبا استوار شده است.
موزه زنده سفال تبریز
اولین اثر برای این موزه را می‌توان همان پلاک سفالی ورودی موزه دانست که قطعاً توجهتان را به خود جلب خواهد کرد. این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خریداری شده و به عنوان مرکز آموزش هنرآموزان و تجمع هنرمندان رشته سفالگری تبدیل کرد. این خانه از سال ۱۳۷۴ به عنوان نمایشگاه و خانه سفال در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد.
این موزه از این جهت موزه زنده نامیده می‌شود که تمام کارهای سفالگری، مراحل تهیه، از آماده سازی گل سفید، تا لعاب‌زنی و کوره‌چینی و جابه‌جایی آن‌ها توسط هنرجویان و اساتید سفالگری در طبقه زیرزمین قابل مشاهده است. سفال‌های مورد استفاده در این موزه به رنگ سفید هستند که یکی از مشخصه‌های هنر سفالگری آذربایجان است. معادن خاک سفید این موزه بیشتر در زنونز، از توابع مرند است. سفال‌های ساخته شده در طبقه بالا پشت پنجره‌های ارسی و در سالنی زیبا و متعلق به سفالگران نگهداری می‌شود که البته امکان خرید سفال یادگاری نیز از آن وجود دارد.
با این اوصاف، موزه سفال تبریز چهار قسمت اساسی دارد: حوضخانه که در قسمت زیرزمین قرار گرفته و عموماً برای اجتماعات و جلسات هنرمندان و نمایشگاه‌های موقت استفاده می‌شود، نمایشگاه دائمی که همان بخش اصلی موزه برای نمایش آثار سفالگران برجسته تبریزی مانند خانم تطهیری مقدم، استاد قابچی و غیره است. فروشگاه که برای فروش آثار سفالگری و خرید یادگاری از این موزه اختصاص یافته است. و در نهایت بخش آموزش که هدف آن حفظ و گسترش هنر سفالگری و برگزاری کلاس‌های تخصصی مختلف در حوزه‌ی سفال است.
