موزه محرم، یکی دیگر از موزه‌های موضوعی شهر تبریز است که در خانه تاریخی صحتی، در محله راسته‌کوچه واقع شده است. قدمت این بنا با توجه به نوع معماری آن به اواخر دوره قاجار نسبت داده می‌شود. این خانه در زمان حیات شادروان دکتر ابوالقاسم صحتی و اوایل دوره پهلوی در ماه‌های محرم به عنوان حسینیه هیئت‌های عزاداری مورد استفاده واقع می‌شد و به همین دلیل امروزه موزه‌ای با نام موزه محرم در این مکان تأسیس شده است. در گذشته (و گاهی امروز) دسته‌های بزرگ عزاداری سینه‌زنی و زنجیرزنی محله‌های مختلف تبریز برای برگزاری مراسم‌های خود به این خانه می‌آمدند. هم‌اکنون نیز در ماه محرم مراسم‌های مختلفی از جمله تلاوت قرآن، سخنرانی، عزاداری و روضه‌خانی در این خانه (بیشتر در قسمت زیرزمین) اجرا می‌شود.
موزه محرم و اشیای داخل آن
همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، موزه محرم یکی از موزه‌های موضوعی و مردم‌شناسی شهر تبریز است که به صورت تخصصی به مطالعه ابعاد عاشورا می‌پردازد. طبقه اول این موزه به انواع پرچم‌ها، چراغ‌ها، شمع‌ها، طوق‌ها، علم و گهواره‌های نذری اختصاص یافته است. در طبقه دوم نیز ابزارها و نوشته‌های مربوط به سوگواری و تعزیه‌خوانی به چشم می‌خورد. در قسمت حیاط موزه، نماد اسب حسین بن علی (ع) و مجسمه ذولجناح قرار گرفته است. با توجه به اهمیتی که مراسمات مذهبی مربوط به محرم و به ویژه واقعه کربلا دارد، این موزه با هدف ماندگارسازی و نمایش دائمی نمادهای مربوط به محرم و وقایع تاسوعا و عاشورا تأسیس شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است. البته اینکه در زمان قاجار عزاداری امام حسین ممنوع بوده و افرادی چون دکتر صحتی مکانی برای این کار تعبیه کرده بودند که حتی پس از فوت ایشان نیز این سنت متوقف نشد، در تأسیس و اختصاص این خانه به موزه محرم کم‌تأثیر نیست.
از جمله مهم‌ترین آثاری که در این موزه دیده می‌شود کاسه مسی با قلمزنی نام چهارده معصوم (ع) و تبر زین و کشکول مرسم‌های پرده‌خوانی، بیرق با شمائل حضرت علی و بسیاری نمادهای دیگر است. در این موزه همچنین طوق‌ها و علم‌های قدیمی روستاهای مختلف استان جمع‌آوری و نگهداری می‌شود که قدمت تمام آن‌ها بیش از پنجاه سال است. گفته می‌شود قدیمی‌ترین علم در این موزه از بازار اهر مربوط به سال ۱۲۴۳ هجری قمری است. از معروف‌ترین علم‌ها در میان محله‌های قدیمی تبریز، علم محله امیرخیزی است.
تشت‌های مراسم تشت گذاری شهرهای مختلف استان، ظروف حسینیه‌های مختلف و حسینیه‌ی خود دکتر صحتی با حدود صد سال قدمت، سماورهای ذغالی قدیمی خادمِ هیئت‌های مختلف عزاداری، تصاویر مراسم عزاداری و ابزارهای شبیه‌خوانی و سازهای مختلف مورد استفاده در ایام محرم از سایر اشیای به نمایش گذاشته شده در این موزه است.
گفته می‌شود پس از فوت دکتر صحتی، این خانه به پسر وی، پروفسور غلامعلی صحتی به ارث رسید. و وی نیز با پیروی از پدر خود همیشه در دهه اول محرم حیاط حانه را حسینیه می‌کرد. غلامعلی صحتی در نهایت طی وصیت‌نامه‌ای قانونی خانه را به سازمان میراث فرهنگی واگذار می‌کند اما فقط به یک شرط! اینکه هر سال در ده روز اولیه محرم مراسم عزاداری امام حسین برگزار شده و تعصب این خانواده به امام حسین به خوبی نشان داده شود.
آدرس دقیق و دسترسی به موزه محرم تبریز
موزه محرم، در محل خانه صحتی، در انتهای خیابان شهید مطهری (راسته کوچه)، نبش ایستگاه آتش‌نشانی، کوچه شهید احمد گوگانی (یا کوچه اخمدی)، پلاک ۲۲ واقع شده است. جهت دسترسی به محله راسته کوچه به راحتی می‌توانید از تمامی اتوبوس‌های منتهی به پایانه میدان نماز (بازار تبریز) استفاده کنید. البته می‌توانید با کمی پیاده‌روی از پایانه محققی نیز استفاده کنید. اگر می‌خواهید با ماشین شخصی به موزه محرم رجوع کنید، می‌توانید از دو مسیر استفاده کنید، بازار تبریز، میدان نماز، انتهای خیابان شهید مطهری، و یا مسیر چایکنار، ورودی راسته‌کوچه (بازار). موزه محرم در نزدیکی خانه مشروطه تبریز واقع شده است.
معماری خانه صحتی
خانه صحتی با ۴۰۹ متر مساحت و سه طبقه، دارای نمایی آجری است. این خانه که به وصیت ابوالقاسم صحتی در اختیار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی واقع شده است، پس از مرمت و استحکام‌بخشی سازمان در سال ۱۳۸۷ به عنوان موزه مردم‌شناسی محرم افتتاح شد. سر در و نمای این خانه آجری و یکپارچه است. برای ورود به این خانه دو درب وجود دارد که درب شرقی مسدود شده و درب غربی برای تردد باز است. قسمت ورودی به حیاط از یک هشتی و چند پله گرد تشکیل شده است.
علاوه بر سه طبقه ساختمان، این خانه دارای زیرزمینی بسیار وسیع با پوشش طاقی است که حاوی یک حوضخانه، انباری و سردابه است. از پشت حوضخانه راه‌پله‌ای برای رفت و آمد سکنه خانه به طبقه همکف وجود دارد. افراد خانه در طبقه همکف زندگی می‌کردند که به وسیله یک راه پله بزرگ به طبقه اول راه داشت. این طبقه دارای دو اتاق اختصاصی برای پذیرایی میهمانان بود.
