میدان ساعت تبریز یکی از قدیمی‌ترین میدان‌های شهر تبریز و یکی دیگر از موزه‌های تبریز است که در میان مردم محلی به نام ساعات قاباغی یا ساحات قاباغی (جلوی ساعت) نیز معروف است. از نام‌های دیگر برای میدان ساعت، برج ساعت، کاخ موزه شهرداری، برج ساعت شهرداری و عمارت شهرداری تبریز است. عمارت شهرداری تبریز در مرکزی‌ترین نقطه شهر در تقاطع خیابان‌های ارتش و امام خمینی قرار دارد. در این میدان مهمِ شهر، برج ساعت با ارتفاع 30.5 متر بنانهاده شده و یک ساعت بزرگ چهار صفحه‌ای بر روی آن نصب شده است و نام میدان ساعت یا ساعات قاباغی از همینجا نشأت می‌گیرد. این ساعتِ شگفت انگیز هر ۱۵دقیقه گذشت زمان را با طنین خوشی که دارد به مردم گوشزد می‌کند. امروزه میدان ساعت به یکی از بناهای گردشگری تبریز تبدیل شده و اولین موزه تاریخ شهرداری ایران در اینجا تأسیس شده است. پس از کشور چین، این موزه در ردیف اولین موزه های شهرداری‌های جهان نیز قرار دارد.
آدرس میدان ساعت تبریز
دسترسی به میدان ساعت تبریز به چند روش امکان‌پذیر است. اولین (و شاید سریع‌ترین) روش استفاده از اتوبوس‌های BRT است. همچنین چنانچه قصد بازدید از این بنا با استفاده از اتوبوس را دارید می‌توانید از خطوط اتوبوس‌های مسیر آبرسان و شریعتی نیز استفاده نمایید. البته ناگفته نماند میدان ساعت تبریز در نزدیکیِ دو پایانه‌ی مهم اتوبوس‌های شهری تبریز (سه راهیِ امین یا محققی و خاقانی) قرار دارد که اکثر اتوبوس‌های داخل شهر تبریز در نهایت به این پایانه‌های نزدیک میدان ساعت منجر می‌شوند.
در نبش این بنای تاریخی تبریز همچنین ایستگاه متروی شهر تبریز قرار دارد که مسیر آن تا ائل‌گلی ادامه دارد. همچنین چنانچه می‌خواهید با تاکسی به این محل دسترسی داشته باشید، چون میدان ساعت در مرکزی‌ترین بخش تبریز قرار دارد می‌توانید به راحتی و با گزینه‌های انتخابیِ بسیاری که دارید به این مکان سفر کنید.
اگر می‌خواهید با ماشین شخصی از میدان ساعت و عمارت شهرداری تبریز دیدن کنید، چون این میدان در بخش مرکزی تبریز و در محدوده چند بازار مهم قرار گرفته است جای پارکی در نزدیکیِ خود میدان پیدا نخواهید کرد (مگر خوش شانس باشید!). اما در نزدیکیِ این میدان چند پارکینگ تعبیه شده که می‌توانید با کمی راه پیاده ماشین را در یکی از این پارکینگ‌ها (و یا جای پارک کنار خیابان‌های نزدیک اطراف) پارک کنید.
ساعات بازدید از عمارت شهرداری تبریز
به گفته دیدگاه‌های کاربران و گردشگران برای این مکان گردشگری، بازدید از موزه میدان ساعت تبریز برای تمام گردشگران رایگان بوده و همه روزه از ساعت 8 صبح الی 6 عصر در خدمت گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد.
معماری و ساخت عمارت شهرداری تبریز
نمای بیرونی عمارت شهرداری تبریز از سنگ تراشیده شده و از نمای بالا (نقشه عمارت) نیز به شکل عقاب درحال پرواز دیده می‌شود. سبک معماریِ این بنای مهم به سبک بناهای آلمانی قبل از جنگ جهانی دوم و با نظارت مهندس‌های آلمانی در دوره ریاست شهرداری حاج ارفع الملک جلیلی به معماری آودیس اوهانجانیان در میدان ساعت بنا نهاده شده است. مساحت این بنا ۹۶۰۰ مترمربع و زیربنای آن نیز ۶۵۰۰ مترمربع است که از سال‌های ۱۳۱۴ تاسال ۱۳۱۸هجری شمسی به دستور رضاشاه پهلوی با بودجه دو و نیم میلیون ریال در محل گورستان متروکه کوی نوبر، یا همان ابتدای محله مقصودیه، در سه طبقه بنا شد و در 29ام تیرماه سال 1377 با شماره ثبت ۲۰۵۵ به آثار ملی ایران پیوست.
تاریخچه میدان ساعت
این میدان در زمان حکومت جعفر پیشه‌وری ساخته شده و تندیس نیم‌تنه باقرخان، سالار ملی در این میدان نصب شد. البته پس از سقوط حکومت پیشه‌وری مجسمه‌ی محمدرضاشاه در این میدان در معرض دید عموم قرار گرفت. همچنین از دیگر وقایع تاریخی مربوط به میدان ساعت بمباران اطراف میدان با هواپیماهای رژیم بعثی عراق در سال 1365 و شهادت تعدادی از هم‌میهنان در این واقعه است.
بنای عمارت شهرداری تبریز در میدان ساعت
از جالب‌ترین نکاتی که در رابطه با این موزه وجود دارد این است که اولین تاکسی و ماشین آتش نشانی تبریز در قسمت جنوبی موزه با محوطه‌ای بزرگ و زیبا که پُر از درختان و گل‌های خیره کننده است به نمایش گذاشته شده است. برخی محوطه داخلی عمارت شهرداری را یک باغ مجلل می‌نامند. موزه‌ی شهرداری تبریز با چندین ورودیِ فرعی و ورودیِ اصلیِ مشرف به میدان ساعت، در قسمت زیرزمینی این بنا قرار گرفته و در سال ۱۳۸۶ و به مناسبت یکصدمین سالگرد تاسیس اولین شهرداری ایران در تبریز در ۸۰۰ متر مربع با هزینه یک میلیارد و صد میلیون ریال ساخته شده است. تالارهای مهم موجود در این بنا عبارتند از: تالار دوربین‌های قدیمی، دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای های معاصر، خط و خوشنویسی،حکمت و چند تالار دیگر.
امروزه نیز در ایام نوروز و همچنین برخی ایام خاص در سال این میدان با شکوه به زیبایی تزئین می‌شود. میدان ساعت و عمارت شهرداری تبریز یکی از نمادهای مهم معرف برای شهر تبریز به شمار می‌رود که تا همین اواخر برای امورات اداریِ شهرداری به کار گرفته میشد به دلیل اهمیت این بنا، شهردار كلان شهر تبريز نیز برخی از ملاقات‌های رسمی، دیپلماتیک را با مقامات عالی رتبه در محل كاخ مذكور انجام می‌داد.
موزه برج ساعت تبریز
قالی و فرش‌های اصیل و ناب که بیش از ۱۱۰سال از یافته شدن آن‌ها سپری می‌شود در تالار فرش قرار گرفته‌اند. همچنین در این تالار ۱۲ تخته فرش که زمان تاسیس عمارت شهرداری تبریز به دستور ارفع الملک جلیلی بافته شده بودند نیز قرار گرفته است.
در تالار مربوط به دوربین‌های قدیمی، شکل گیری دوربین‌های نسل قدیم و تاریخچه و روند تکوین آن‌ها به نمایش گذاشته شده است. از سایر اشیای مهم دیدنی در این موزه می‌توان به اثرها و سندهای قدیمی مربوط به شهرداری (یا بلدیه قدیم) تبریز، کتاب های خطی و آثار هنری، هدایای مقام‌ها و شخصیت‌های خارجی به شهرداران، سفرنامه‌های نوشته شده درباره تبریز، چینی آلات، تجهیزات، جام های قهرمانی و…. اشاره کرد که همگی در معرض دید عموم قرارگرفته‌اند. همچنین اسلحه قاسم خان والی (اولین شهردار تبریز)، اولین پمپ آتش خاموش کن برج یانقین، عکس‌های بناهای قدیمی، عکس‌های سرداران مشروطه، اولین خیابان کشی‌ها و چراغ گازی که در معابر عمومی با نفت روشن میشد در این موزه به تماشا گذاشته شده‌اند.