گردشگری تبریز

موزه سنگی تبریز (موزه سنگ‌نگاره‌های تبریز) – موزه‌ای از جنس سنگ

موزه سنگی تبریز یکی از موزه‌های دیدنی شهر تبریز است که همانطور که از نام آن پیداست، به نمایش آثار سه هزارساله سنگ‌نگاره‌های تمدن‌های باستانی شهر تبریز می‌پردازد و مشابه آن در شهر مراغه قرار دارد. اشیا و آثار به نمایش درآمده در موزه سنگی تبریز در واقع نشانگر هنرهای سنگ‌نگاره‌ای، صخره‌ای، آثار تاریخی و هنری تمدن‌های قدیمی شهر تبریز به حساب می‌آیند که هم‌اکنون در جوار موزه آذربایجان واقع شده است. موزه سنگی تبریز در بافت مرکزی شهر در خیابان امام خمینی، میدان ساعت به طرف چهارراه شهید بهشتی، نرسیده به مسجد کبود واقع شده است. انتقادی که برای این موزه وارد می‌آید معمولاً به دلیل قرارگیری این آثار در فضای باز و تحت تأثیر شرایط جوی، آب‌وهوایی و برف و باران است.

موزه شهدای تبریز – موزه‌ای با حال و هوای جنگ

موزه شهدا یکی دیگر از موزه‌های تازه تأسیس تبریز است که به همت بنیاد شهید و امور ایثارگران در 400 متر در ساختمانی سنتی افتتاح شده است. در این موزه بیش از 130 هزار برگ از 4300 شهید انقلاب اسلامی جمع‌آوری، کپی‌برداری، و بازگردانده شده است. نوشته‌ها، خاطرات، زندگی‌نامه، اشیای شخصی، و بقایای شهدا، از جمله خودروی آسیب دیده شهید شفیع‌زاده از جمله اشیای این موزه هستند. هدف از افتتاح این موزه در تبریز ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه است. با ورود به این موزه حال و هوای جنگ و شهدا شما را احاطه خواهد کرد چرا که فضای تعبیه شده و اشیای مشاهده شده همگی از رنگ و بوی ایثار می‌گویند. بازدید از این موزه رایگان است.

موزه شهدای ۲۷ دی (واقع در دانشگاه تبریز)

موزه شهدای ۲۷ دی، یکی از موزه‌های مربوط به شهدای تبریز است که در داخل دانشگاه تبریز واقع شده که گاه به آن موزه شهدای دانشگاه تبریز نیز گفته می‌شود. در این موزه، عکس‌ها، وصیت‌نامه‌ها و دست‌نوشته‌های ۲۲ شهید نگهداری می‌شود که طی بمباران ۲۷ دی در سال ۱۳۶۵ در دانشکده فنی شهید شده‌اند. سید محمدتقی علوی در خصوص هدف این موزه اظهار دارد «با راه‌اندازی این موزه نه تنها یاد و خاطره سال‌های جنگ و جهاد در بین ما زنده می‌شود، بلکه با دیدن وصیت‌نامه‌ها و وسایل به جا مانده از شهدا به رسالت خودمان در قبال آنهایی که رفتند تا ما با شرف و آزادی زندگی کنیم، آگاه‌تر می شویم.» زیربنای کل این موزه 800 متر از محل کارگاه دانشکده فنی تبریز تعبیه شده است.

موزه عصر آهن اولین موزه صحرایی ایران با گورستانی تاریخی

موزه عصر آهن تبریز یا سایت موزه عصر آهن یکی از محوطه‌های باستانی شمال مسجد کبود که شامل گورستان و آثار سفالی عصر آهن می‌شود. از آثار مهم و منحصر به فرد به دست آمده در این موزه می‌توان به 38 گور جنینی، گور ساده نوزادان، گور مربعی نوجوانان با ظروف سفالی اشاره کرد. در این گورستان کودکان با اسباب‌بازی‌هایشان، زن‌ها با جواهرات‌‌شان و مردها نیز با ابزارهای جنگی‌شان دفن شده‌اند. اکثر این گورها مربوط به افرادی هستند که در سنین جوانی دفن شده‌اند. با توجه به آثار به دست آمده، نحوه دفن و سمت بدن و صورت، اعتقاد بر آیین مهرپرستیِ آن افراد مورد تأکید است. گفته می‌شود هرچقدر ظروف بیشتری در کنار اجساد دفن شده باشد، نشان از ثروتمندتر بودن آن‌هاست. تمام این اجساد به صورت جنینی دفن شده و سنگ‌چینی دور اجساد نیز نمادی از دیواره رحم مادر است، که در آیین مهرپرستی نشان از اعتقاد به حیات و تولدی دوباره دارد. این اجساد بیش از چهار هزار سال قدمت دارند و به همین دلیل این موزه دارای ارزش جهانی است. این گورستان یا موزه شگفت‌انگیز طی یک حادثه اتفاقی و حین ساخت و خاک برداری یک مرکز تجاری کشف شده و از سال 1385 به عنوان اولین موزه صحرایی ایران شروع به کار کرده است.

موزه فوتبال آذربایجان یکی دیگر از اولین های تبریز

موزه فوتبال آذربایجان، اولینی دیگر برای ایران است که در شهریورماه سال 1398 در محل جدید خود افتتاح شده است. در سال 1398، تمام اشیا و اسناد موجود در این موزه به محل جدید خود با زیربنای بیش از 2100 متر واقع در ایستگاه راهنمایی منتقل شده و مورد بهره برداری قرار گرفت. بسیاری بر این باور هستند که این موزه برای اولین بار در همین محل افتتاح شده است. این موزه متعلق به فوتبال و فوتبالی‌هاست. در این موزه اسناد تاریخی، انواع کاپ‌ها، مدال‌ها، پیراهن‌ها و لباس‌های ورزشی قهرمانان بازه‌ی زمانی 1265 الی 1395 نگهداری می‌شود. افتتاح، جمع‌آوری، تهیه و تحقیق تمام این اشیا مدیون تلاش‌های آقای ایوب نیکنام لاله است.

موزه قرآن و کتابت تبریز در محل مسجد صاحب الامر

موزه قرآن و کتابت، یکی دیگر از موزه‌های شهر تبریز با موضوع معنویت و مذهب است که در محل مسجد صاحب الامر در مرکز شهر تبریز واقع شده است. در این موزه، همانطور که از نامش نیز پیداست، نسخ‌های نفیسی از قرآن که به دوره‌های گوناگون تاریخ مربوط می‌شوند نگهداری می‌شود. از جمله بارزترین و باارزش‌ترین قرآن موجود در این موزه قرآنی (تک برگ) است که با خط کوفی، و با دست خط حضرت علی بن موسی الرضا بر روی تکه‌ای از پوست آهو نوشته شده است که گفته می‌شود قدمت آن به قرن سوم هجری برمی‌گردد. این موزه از سال 1380 در محل مسجد صاحب الامر افتتاح شده است. از سایر قرآن‌های بارز نگهداری شده در این موزه می‌توان به قرآن نوشته شده با خط نسخ متعلق به دوره تیموری، قطعه‌ای نوشته شده با خط کوفی روی پوست گوسفند، کوچکترین قرآن خطی طلاکاری شده (با ابعاد 6 در 4 سانتی‌متر) اشاره کرد. همچنین آثاری از خوشنویسان بزرگ تبریزی نیز بخش دوم این موزه، یعنی موزه کتابت را تشکیل می‌دهد. از جمله سایر اشیای ارزشمند این موزه می‌توان به انواع نسخ خطي، قلمدان‌هاي مقوايي مذهب با روکش لاکي، انواع پلاک‌هاي فلزي منقوش به ادعيه و اوراد، ظروف چيني، سفالي، برنجي مزين به آيات قراني و بسياري از آثار و تصاوير بزرگان دينی اشاره کرد.

موزه کاریکاتور یا موزه کارتون تبریز

موزه کاریکاتور، اولینی دیگر برای شهر تبریز است. موزه کاریکاتور، اولین موزه در نوع خود در آسیا و پنجمین در دنیاست. این موزه زیبا در خانه هنر تبریز در محوطه باغ گلستان واقع شده است. دو گالری بزرگ، کتابخانه تخصصی (با هزاران جلد کتاب و نشریه داخلی و خارجی با دسترسی عمومی)، کلاس آموزشی و دفتر امور اداری بخش‌های تشکیل دهنده‌ی موزه کاریکاتور است. در این موزه بیش از 14 هزار اثر از کارتونیست‌های مطرح جهان، و 60 اثر از بزرگ‌ترین آثار کاریکاتوریست‌های دنیا نگهداری می‌شود که قطعاً بازدید از این موزه را حیرت‌آور و لذت‌بخش می‌کند. گفته می‌شود آثار ارزشمند نگهداری شده در این موزه زیبا متعلق به هنرمندان بیش از صد کشور مطرح جهان است (که همگی اصل هستند). سایر آثار دیدنی در این موزه کلکسیون‌های پوستر، تمبر، کارت پستال، کارت ویزیت و کتاب‌های کارتونی، نشریات طنز داخلی و خارجی هستند. موزه کاریکاتور، یا بهتر است بگوییم خانه هنر، در سال 1390 افتخار میزبانی روسای موزه‌های کارتون سرتاسر کشورهای جهان، از جمله ایتالیا، فرانسه، ترکیه، آذربایجان، سوریه و غیره بوده است و نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های متعددی در این حوزه در آن برگزار می‌گردد. این موزه دارای یک وبسایت رسمی با آدرس www.tabrizcartoons.com است که به دو زبان فارسی و انگلیسی کار می‌کند.

موزه محرم تبریز در محل خانه صحتی

موزه محرم، یکی دیگر از موزه‌های شهر تبریز است که در خانه صحتی، در محله راسته‌کوچه واقع شده است. قدمت این بنا با توجه به نوع معماری آن به اواخر دوره قاجار نسبت داده می‌شود. این خانه در زمان حیات دکتر ابوالقاسم صحتی و اوایل دوره پهلوی در ماه‌های محرم به عنوان حسینیه استفاده می‌شد. در گذشته دسته‌های بزرگ عزاداری محله‌های مختلف تبریز برای برگزاری مراسم‌های خود به این خانه می‌آمدند. هم‌اکنون نیز در ماه محرم مراسم‌های مختلفی از جمله تلاوت قرآن، سخنرانی، عزاداری و روضه‌خانی در این خانه اجرا می‌شود. طبقه اول این موزه به انواع پرچم‌ها، چراغ‌ها، شمع‌ها، طوق‌ها، علم و گهواره‌های نذری، طبقه دوم به ابزارها و نوشته‌های مربوط به سوگواری و تعذیه‌خوانی اختصاص یافته و در حیاط موزه، نماد اسب حسین بن علی (ع) و مجسمه ذولجناح قرار گرفته است. از جمله سایر آثار مهم این موزه کاسه مسی با قلمزنی نام چهارده معصوم (ع) و تبرزین و کشکول، بیرق با شمائل حضرت علی، طوق‌ها و علم‌های قدیمی روستاهای مختلف با بیش از پنجاه سال قدمت است. غلامعلی صحتی (فرزند دکتر صحتی) طی وصیت‌نامه‌ای خانه را به یک شرط به سازمان میراث فرهنگی واگذار می‌کند: اینکه هر سال ده روز اول محرم در این خانه مراسم عزاداری امام حسین برگزار شود.

موزه تاریخ طبیعی آذربایجان یا موزه حیات وحش تبریز

موزه بازار و مشاغل تبریز اولین موزه‌ی مشاغل در ایران

یکی از جدید‌ترین موزه‌های تبریز موزه بازار و مشاغل نام دارد. این موزه، در نوع خود، اولین موزه‌ی مشاغل در ایران است که با مساحت 2000 متر مربع، کنار یخچال تاریخی صادقیه و در حاشیه مهرانه رود احداث شده است. نمونه‌ها و آثار ارائه شده در موزه مشاغل تبریز به همت دو برادر مطرح تبریز، آقای سرابی و برادرشان تهیه، جمع‌آوری و خریداری شده است. اشیای قابل مشاهده در این موزه متعلق به لوازم، اشیا و وسایل قدیمی مشاغل قدیمی در تبریز است که هزینه‌ی تهیه و نگهداری آن بیش از همه بر عهده‌ی دو برادر سرابی بوده است. یکی از نکات جالبی که در این موزه وجود دارد این است که صدای مشاغل مختلف در غرفه‌های مربوطه نیز پخش می‌شود و حس قدم‌زنی در بازار سنتی تبریز را بیش از پیش برمی‌انگیزد. این مشاغل همگی مشاغل سنتی هستند که شاید تاکنون بسیاری از آن‌ها دیگر وجود نداشته باشند. از نکات جالب و ریز دیگر در این موزه اینکه نام، شماره تلفن، آدرس و وسایل موجود در هریک از دکان‌ها، حتی سردر تابلوی ورودی، برگرفته از مشخصات واقعی و موجود در بازار تاریخی تبریز هستند. این موزه در سال 1395 احداث شده است، و متأسفانه باخبر شدیم در سال جاری (سال 99) برچیده شد.

کاخ موزه استانداری تبریز یادگاری از عمارت شمس العماره

موزه استانداری که در مجموعه‌ای با نام کاخ استانداری قرار گرفته است، یکی از موزه‌های شهر تبریز است. در این موزه علاوه بر اینکه تصاویر استانداران و والیان آذربایجان از عهد ناصری تاکنون را می‌بینیم، همچنین هدیه‌هایی که مقامات کشورهای خارجی به استانداران تبریز اهدا کرده‌اند نیز به نمایش گذاشته شده است. کاخ استانداری تبریز یکی از عمارت‌های تاریخی استان است که قدمت آن به دوره زندیه و قاجاریه می‌رسد و تغییرات عمده‌ای در دوره پهلوی اول در آن رخ داده است. قبلاً در مکان این عمارت تاریخی، عمارتی با نام شمس‌العماره قرار داشت که به همراه عمارت کلاه فرهنگی ساختمانی چهار طبقه بود.

موزه استاد بهتونی تبریز، موزه‌ی خوراکی‌های خوشمزه!

موزه استاد بهتونی یکی از اولین موزه‌های شخصی در کل ایران محسوب می‌شود و موزه بسیار جالبی است! در این موزه مجسمه‌های بسیار زیبای میوه‌جات، خشکبار، حبوبات، تنقلات، شیرینی‌ها، غذاهای آذربایجانی، ایرانی و خارجی و همچنین ضرب‌المثل و داستان‌ها و آداب و رسوم مختلف به نمایش گذاشته شده است. تمام آثار موجود در این موزه شخصی اثر استاد حاج محمد حسن بهتونی است که شامل بیش از ده هزار قطعه مجسمه حاصل چهل و هفت سال کار و هنر او می‌شود. به گفته خود استاد، سخت هر قطعه بین 5 الی 15 روز زمان برده است. این موزه زیبا هم اکنون در خانه هنر باغ گلستان، روبروی هنرستان وحدت واقع شده و پیشنهاد می‌شود حتماً از آن بازدید کنید. همچنین این موزه دارای یک وبسایت اختصاصی است که می‌توانید برای مشاهده تصاویر تمام مجسمه‌ها سی دی موزه را از وبسایت خریداری کنید. به گفته‌ی استاد بهتونی «شما ممکن است اینجا یک بشقاب برنج دم کرده را مشاهده کنید و خیال کنید که حتماً این دانه های برنج یک جا و در یک مرحله ساخته شده است. امّا این گونه نیست. چرا که این برنج‌ها به صورت تک به تک و دانه به دانه و با دست ساخته شده و اندازه واقعی نیز در ساخت آنها رعایت شده است.

موزه ارامنه تبریز در محل کلیسای مریم مقدس

موزه ارامنه تبریز یکی از موزه‌های تبریز است که زیر نظر خلقه‌گری ارامنه آذربایجان در محل کلیسای مریم مقدس، در میان نماز واقع شده است. بخش اعظم آثار مشاهده شده در این موزه انواع کتاب‌های چاپی و خطی تاریخی است که به زبان‌های ارمنی، فارسی و عربی نوشته شده‌اند. از جمله سایر اشیای ارزشمند و قدیمی در این موزه می‌توان به این موارد اشاره کرد: صندلی منبت‌کاری ساخت سال 1728 برای اسقف اعظم کلیسای صلیب مقدس، عصای اسقف اعظم ساخت 1825، و ناقوس سوراخ شده‌ی کلیسا ساخت 1831، نشان‌ها و صلیب‌های متعدد دیگر، شمعدان‌های بزرگ کلیسای استفانوس مقدس و قره کلیسا، زنگ بزرگ و در خاتم کلیسا.

موزه سفال تبریز تنها موزه زنده سفال در محل خانه علوی

موزه سفال یا موزه زنده سفال یکی از موزه‌های تبریز است که در محل خانه علوی واقع شده است. قدمت این موزه به دوره قاجار و پهلوی برمی‌گردد و چون بانی ساخت آن خانواده صرافلار بوده است، به همین دلیل گاه خانه صرافلار نیز خوانده می‌شود. این موزه در خیابان شمس تبریزی، روبروی ایستگاه گرو، کوچه صرافلار واقع شده است و پلاک سفالی آن شاید اولین چیزی باشد که در این خانه توجه شما را به خود جلب می‌کند. تزئینات به کار رفته در نمای این ساختمان گچی سنتوری و نمای اصلی به شکل درخت مو و همچنین آجرکاری‌های گچبری شده است. در دو طرف ایوان نیز دوباره از جنس گچ، گل، بوته و پرندگان زیبایی نمای این خانه را حیرت‌انگیز می‌کند. گفته می‌شود گچبری‌های این خانه زیبا در نوع خود یک شاهکار است. این موزه از این جهت موزه زنده نامیده می‌شود که تمام کارهای سفالگری، مراحل تهیه، از آماده سازی گل سفید (که معادن خاک آن بیشتر زنونز از توابع مرند است)، تا لعاب‌زنی و کوره‌چینی و جابه‌جایی آن‌ها توسط هنرجویان و اساتید سفالگری در طبقه زیرزمین قابل مشاهده است. سفال‌های مورد استفاده در این موزه به رنگ سفید هستند که یکی از مشخصه‌های هنر سفال‌گری آذربایجان است.

حمام نظافت تبریز در محله حکم آباد با ۴۰۰ سال قدمت

حمام نظافت تبریز که به آن گرمابه نظافت و همچنین حمام حکم‌آباد نیز گفته می‌شود، یکی از حمام‌های تاریخی تبریز است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این حمام در خیابان آذربایجان، خیابان حکم آباد، میدان دوم واقع شده از سال 1382 به عنوان یکی از آثار ملی ایران شناخته می‌شود. به گزارش ایسنا این حمام با هزینه شخصی مالک در سال 1395 مرمت و بازسازی شده و یکی از حمام‌های عمومی تبریز است که هم‌اکنون در کنار یک جاذبه گردشگری برای شهر تبریز به صورت فعالانه در حال خدمت‌رسانی است. بنا بر گزارش تبریز مدرن این حمام بدون هرگونه حمایت و با هزینه و مدیریت شخصی اداره می‌شود و هیچ ارگانی هیچ کمک و هزینه‌ای برای آن اختصاص نداده‌اند.

حمام نوبر تبریز، حمام قدیمی سفره‌خانه سنتی

حمام نوبر یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های تاریخی تبریز بوده و بنای آن به دوره قاجار برمی‌گردد. این حمام در تقاطع خیابان امام و تربیت واقع شده و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این حمام نقش و نگار و کاشی‌های بسیار زیبایی دارد و یکی از نمونه‌های بارز حمام‌های تاریخی تبریز به شما می‌رود. این بنا امروزه به یکی از مکان‌های گردشگری تبریز بدل شده است. البته احداث سفره‌خانه سنتی شهریار نیز در این تغییر بی‌تأثیر نبوده است. حمام نوبر در قسمت مرکزی تبریز و در نزدیکی دروازه نوبار میدان ساعت، تقاطع خیابان امام خمینی و تربیت واقع شده است که محل تجمع بافت تاریخی و گردشگری تبریز محسوب می‌شود.

پل آجی چای تبریز بر فراز رود پرآب و جاری تلخه رود و بیوک چای

پل آجی چای یا پل تلخه رود یکی از پل‌های تاریخی تبریز است که در پیوستگی فرودگاه تبریز و بلوار شهید بالایی، بر فراز رودخانه آجی‌چای (یا تلخه رود) واقع شده است. قدمت این پل تاریخی به دوران صفویه و قاجار برمی‌گردد. پل آجی چای دارای 16 دهنه بزرگ، 105 متر طول و 5 متر عرض است که از نظر ابعاد مشابه با پل قاری ساخته شده است. تمام دهنه‌های آن به جز سه دهنه که طاق هلالی دارند، بقیه جناغی هستند. پل آجی چای یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی تبریز است و یک بار در زمان ولیعهد عباس میرزا توسط خاج سید حسین تاجر (معروف به تبریزی) تعمیر شده است. بار دیگر، این پل در دهه‌ی هشتاد شمسی مرمت شده است.

پل قاری یا قاری کورپوسو تبریز بر فراز مهرانه رود

پل قاری که به ترکی و زبان محلی به آن قاری کؤرپؤسؤ گفته می‌شود یکی از پل‌های تاریخی تبریز است که انتهای خیابان ثقه‌الاسلام (چایکنار) بر روی رودخانه مهرانه رود یا میدان چایی واقع شده است. بانی ساخت این پل پیرزنی بوده که تمام هزینه‌های احداث و ساخت آن را نیز خود وی بر عهده گرفته است. البته گفته می‌شود هزینه آن از محل پولی است که این پیر زن برای زیارت خانه خدا و به جا آوردن حج کنار گذاشته بود. کلمه «قاری» به زبان ترکی یعنی پیرزن (قاری ننه) و وجه تسمیه نام پل قاری نیز همینجاست. این پل همچنین با نام پل چراغ نیز شناخته می‌شود که علت آن سرستون‌های کله قوچی و چراغ‌های قدیمی نصب شده در اواخر دوره قاجار است.

کلیسای سرکیس مقدس با معماری ارمنی

کلیسای سرکیس مقدس یکی از کلیساهای تاریخی تبریز تبریز بوده که مانند اکثر کلیساهای تاریخی در مرکزیت شهر تبریز و در خیابان شریعتی جنوبی، کوچه بارون آواک واقع شده است. این کلیسا در واقع به یاد کلیسای سرکیس آذرشهر ساخته شده است. این کلیسا در سال 1821 توسط پطروسیان در محل فعلی ساخته شده و در سال 1845 مجدداً تجدید بنا شده و به سبک ارمنی معماری شده است. بنای این کلیسا، مانند اکثر کلیساهای جهان به شکل سلیب ساخته شده است که در کل سه درب از طرف شمال، شرق و جنوب دارد. در ورودی شرقی کلیسا قبری منسوب به هاکوپ قاراپتیان، یک کشیش، وجود دارد.

امام زاده سید حمزه از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع)

امام زاده سید حمزه یکی از بقعه‌های مهم تبریز است که در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تبریز، یعنی محله سرخاب واقع شده است. سید حمزه بن موسی بن جعفر (ع) یکی از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است. این امام زاده با اینکه امروزه نیز از اهمیت و احترام ویژه‌ای برخوردار است، اما در گذشته شکوه و عظمت بسیار زیادی داشت. بطوریکه در کتاب «روضات الجنان و جنات الجنان» شکوه و عظمت این بنا آنقدر به زیبایی تعریف و تمجید شده است که مقبره آن «از کمال ارتفاع با آفتاب» خوانده شده است. سید حمزه یکی از سادات آذربایجان بود که در دربار سلطان محمود غازان و سلطان محمد خدابنده جایگاه و مقام بسیار ویژه‌ای داشت. وی در سال 714 هجری قمری به دست مغولان در همین محله سرخاب کشته شد.

برج خلعت پوشان تبریز محل اعطای خلعت افتخار به خدمتگذاران

برج خلعت پوشان یکی از برج‌های تاریخی تبریز است که قدمت آن به دوره صفویان می‌رسد. این برج در 5 کیلومتری مرکز تبریز و در جوار رودخانه مهرانه رود واقع شده است که امروزه از محوطه آن برای تحقیقات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز استفاده می‌شود. برج خلعت پوشان، تماماً از آجر و در درّه‌ای سرسبز و بسیار زیبا در کنار رودخانه میدان چایی ساخته شده است. این برج تاریخی جایگاه و اهمیت بسیار ویژه‌ای برای پادشاهان ایرانی داشت. بنای برج خلعت پوشان به دوره صفوی می‌رسد و در اوایل دوره قاجار نیز به کارگزاران آن حکومت اختصاص یافت. در دوره قاجار، در این با خلعت‌ها اعطایی پادشاهان ایران به دوش فرمانداران و خدمتگذاران این محل انداخته می‌شد.

کلیسای کاتولیک تبریز یا کلیسای عذرای توانا

کلیسای کاتولیک‌ها یکی از کلیساهای تاریخی تبریز است که احداث آن به سال 1291 شمسی (دوره قاجار) بر می‌گردد. این کلیسا که یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای ایران به شمار می‌رود متعلق به مسیحیان کاتولیک ایرانی است. این بنای مستطیل شکل آجری بوده و ابعاد آن 30 متر در 15 متر است. یکی از نماهای زیبای این کلیسا ناقوس آن است که بر بالای بالکن کوچکی واقع شده است. البته یکی از کاربردهای این کلیسا این بود که مراسم‌ها و جشن‌های مختلفی در آن برگزار می‌شد. هزینه‌ی ساخت این کلیسا را یک مرد ثروتمند فرانسوی به نام اوژن بوره پرداخت کرده و شیوه ساخت آن به صورت گوتیک است. این کلیسا همچنین با نام عذرای توانا و ذرای مقدس نیز شناخته می‌شود که در محله قدیمی میارمیار واقع شده است.

مسجد استاد و شاگرد تنها مسجد باقی مانده از دوره چوپانی در تبریز

مسجد استاد شاگرد، که به آن گاهی سلیمانیه و علائیه نیز گفته می‌شود به دوره‌های چوپانی، صفوی و قاجار متعلق بوده و در در تقاطع خیابان فردوسی و محققی (یا همان امین) واقع شده است. ساخت بنای اولیه مسجد استاد شاگرد به دوره چوپانی و در زمان امیر حسن چوپان (ملقب به علاءالدین) برمی‌گردد که تنها بنای باقی مانده از آن دوران در تبریز است. بانی ساخت این مسجد شیخ حسن چوپانی بوده و به افتخار پادشاه‌خوانده‌اش مسجد سلیمان نامیده شد. سال ساخت مسجد به 1341 میلادی برمی‌گردد. وجه تسمیه نام مسجد استاد شاگرد در اینجاست که چون عبدالله صیرفی به همراه شاگرد خود مسئول کتابت کتیبه تاریخی مسجد بودند، به همین دلیل و همچنین چون مردم تبریز به حکومت چوپانی علاقه‌مند نبودند، مسجد استاد شاگرد نامیده شد.

مدرسه رشدیه تبریز نخستین مدرسه نوین ایران

مدرسه رشدیه یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز و اولین مدرسه به سبک نوین در ایران است. موسس این مدرسه تاریخی میرزا حسن رشدیه و حاج میرزا احمد مدرس هستند. میرزا حسن رشدیه (میرزا حسن تبریزی) یکی از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل و نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و دومین مدرسه در تهران بود. ساخت این مدرسه به سال 1305 قمری برمی‌گردد که ابتدا در محله ششگلان تبریز بنا شد. در سال 1311 مدرسه رشدیه به دلیل تحریک عوام کاملاً تخریب شد. پس از تخریب آن، مدرسه دیگری در کویه جبّه‌خانه ساخته شد. بار دیگر، میرزا علی خان امین‌الدوله باز هم با تحریک عوام باعث تعطیلی این مدرسه شد. این مدرسه تاریخی اکنون در خیابان ارتش جنوبی در مجاورت مرکز اسناد شمال غرب واقع شده است.

موزه یا خانه شهریار و حس خوب زندگی در محله قدیمی مقصودیه

خانه یا موزه شهریار یکی از خانه‌های تاریخی و موزه‌های تبریز در محله مقصودیه است که قدمت آن به دوره پهلوی برمی‌گردد. شاعر بزرگ، استاد شهریار، حدود ۲۰ سال عمر پایانی خود را در این خانه سپری کرده است. این خانه با ۲۵۰ متر مساحت در دو طبقه ساخته شده و اشیای داخل آن را لوازم شخصی شهریار مانند کتاب‌ها، دست‌خط‌ها، هدایا و یادگاری‌ها، و لوازم زندگی روزمره شهریار تشکیل داده است. طبقه زیرزمین نیز به عکس‌های استاد شهریار اختصاص دارد. دو شیء خاص در این خانه سه‌تار معروف شهریار مزین به خط نستعلیق و ساعتی چپ‌گرد نمادین هستند. حفاظت از این خانه طوری‌ست که همه‌چیز از زمان حیات شهریار دست‌نخورده باقی مانده است. در قسمت حیاط نیز مجسمه‌ای از شهریار واقع شده است.

موزه آذربایجان یکی از مهم‌ترین موزه‌های تبریز و ایران

موزه آذربایجان با ۲۴۰۰ متر مربع مساحت، یکی از موزه‌های تبریز و موزه‌های مهم ایران محسوب می‌شود. موزه آذربایجان، پس از موزه ملی ایران، دومین موزه باستان‌شناسی ایران است که آثار تاریخی از دوران اسلام و پیش از اسلام در آن قابل بازدید است. ورودی موزه آذربایجان به صورت پلکان سنگی است با درب چوبی بزرگ، با دو قوچ سنگی و زیبا میزبان بازدیدکنندگان است. این موزه از سه طبقه و سه سالن مجزا تشکیل شده است: طبقه همکف، آثار پیش از اسلام و حتی پیش از تاریخ، از جمله سفال‌های تپه اسماعیل آباد با ۷ هزار سال قدمت، طبقه زیرزمین، مجسمه‌ها و سنگ‌نگاره‌ها، به ویژه از سده بیستم، و طبقه اول که شامل آثار مربوط به سده چهارم هجری قمری و شهری نیشابور می‌شود.

برج آتش نشانی (یانقین) تبریز اولین آتش‌نشانی کشور

برج آتش نشانی (یانقین) یکی از برج‌های مهم تبریز و از اولین بناهای تاریخی ایران است که یک نماد برای برج‌های آتش‌نشانی ایران محسوب می‌شود. برج آتش نشانی تبریز اولین برج آتش نشانی ایران است که به همراه نخستین تأسیسات آتش نشانی ایران با تأسیس اولین بلدیه یا شهرداری در کشور به وجود آمد. کاربرد این برج به این صورت بود که حدود 100 سال پیش که هنوز ساختمان‌ها به این قد و قامت نبودند و دید کاملی بر روی شهر وجود داشت، آتش‌نشان‌ها و یا نگهبان‌هایی در اتاق بالای این برج می‌ایستادند و نظاره‌گر شهر می‌شدند تا در صورت مشاهده آتش و یا دود، زنگی را به صدا در بیاورند.

مدرسه اکبریه تبریز در دل مجموعه تاریخی صاحب‌الامر

مدرسه اکبریه یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز است که در دو طبقه در شمال غرب تبریز واقع شده است و قدمت آن به دوره قاجار بر می‌گردد. مدرسه تاریخی اکبریه دارای تعدادی حجره برای سکونت طلاب دینی است. بنیان‌گذاری این مدرسه میرزا علی اکبر خان است. این مدرسه از سال 1391 توسط سازمان میراث فرهنگی و با هماهنگی امام جمعه و نماینده ولی فقیه و همچنین مدیریت حوزه‌های علمیه استان جهت فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در اختیار موسسه میراث شیعه تبریز قرار گرفته است. این حوزه دوره‌های متعددی برای عموم برگزار کرده و همچنین چندین کتاب نیز در حوزه‌ی علوم اسلامی منتشر کرده است.

مدرسه تومانیان تبریز یا مدرسه اسدی یادگار خانواده ارمنی تومانیان

مدرسه تومانیان یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز است که قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد. مدرسه تومانیان در خیابان شریعتی جنوبی (شهناز)، کوچه بارون آواک واقع شده است. این مدرسه در سال 1895 میلادی توسط خانواده‌ی ارمنی با همین نام ساخته شده است. جالب است بدانید اعتبار ساخت این مدرسه هزینه‌ی جهیزیه دختر جوان و ناکام خانواده ارمنی تومانیان ساخته شده است. این بنا وقفی بوده و مدیریت آن با خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان است. از ویژگی‌های بارز این مدرسه اسکلت‌بندی محکم و آجری آن است. نمای ساختمان آجری بوده و قوس‌های نیم‌دایره‌ای در بالای پنجره‌ها به شکل ابرو از زیبایی‌های این ساختمان است.

مدرسه طالبیه تبریز خواستگاه علما و بزرگان دیرین کشور

مدرسه طالبیه یکی از مدارس تاریخی تبریز در جوار مسجد جامع تبریز است. مدرسه طالبیه یکی از مدارس دینی و حوزوی است و قدمت بنای آن به نیمه دوم قرن یازدم هجری برمی‌گردد. بانی ساخت این مسجد طالب‌خان، پسر خاج اسحاق تبریز است و با توجه به وقف‌نامه‌ی موجود ساخت آن در سال 1087 هجری قمری به پایان رسیده است. این مدرسه یکی از مهم‌ترین مدارس آموزشی طلاب و علمای تبریز بوده و عموم مردم به سبب اجتماعات فرهنگی و اجتماعی مختلف به آن مراجعه دارند. در ضلع شرقی این مدرسه عمارت‌هایی با عنوان کتابخانه و مدرسه در سال 1327 شمسی ساخته شده که منسوب به یکی از نیکوکاران تبریز، محمد باقر خوئی کلکته‌چی است.

پل سنگی تبریز، پلی از سنگ بر فراز مهرانه رود تبریز

پل سنگی یکی از مهم‌ترین پل‌های تاریخی تبریز در چایکنار است. قدمت این پل به دوره قاجار برمی‌گردد که در اوایل آن ساخته شده و در اواخر آن مجدداً بازسازی شده است. این پل بر روی مهرانه رود تبریز واقع شده و محل عبور وسیعی برای انواع عابران فراهم کرده است. امروزه نیز پل سنگی تبریز به عنوان پلی برای عبور عابران پیاده از این سوی مهرانه رود به آن سوی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. پل توسط «حاج عظیم» احداث شده و مصالح مورد استفاده در این بنا تنها آجر، سنگ و ملات ساروج است و وجه تسمیه نام آن همینجاست.

حمام شنب غازان تبریز با تاریخ ۷۰۰ ساله در دست فراموشی

حمام تاریخی شنب غازان در سال 1345 هجری قمری توسط فردی با همین نام به نام عباسعلی شنب غازانی و همچنین مشهدی حسن و اهالی همان محله ساخته شد. حمام تاریخی شنب غازان در 1352 وقف شده و از آن به بعد اداره آن به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شده است. پس از وقف حمام، درآمد آن برای تعمیر، مخارج و تعمیرات مساجد محله شنب غازان معین شد. متاسفانه به دلیل فراموشیِ کامل این حمام، دیگر جز خرابه‌هایی از آن باقی نمانده است و حتی گاهی در منابع مختلف نوشته می‌شود امکان بازدید از بنا وجود نداشته و عملاً بنایی برای بازدید باقی نمانده است.

یخچال بیلانکوه تبریز با وضعیت نگهداری بسیار نامناسب

یخچال بیلانکوه تبریز یکی از یخچال‌های تاریخی شهر تبریز است و همانند بسیاری از آثار دیگر شهر تبریز، به سده‌های آخر دوره‌ی قاجار ایران برمی‌گردد. این یخچال در خیابان بیلانکوه چهارراه عباسی واقع شده و در واقع بخشی از مجموعه‌ی کلانتر باغمیشه قدیمی به حساب می‌آید. بیلانکوه یکی از محلات تاریخی شهر تبریز است و در دوره ایلخانی، بنیانگذاری شهرک دانشگاهی ربع رشیدی بر اهمیت آن افزود، اما اینکه چرا یخچال بیلانکوه، مانند چندین و چند آثار باستانی و تاریخی شهر تبریز به دست فراموشی سپرده شده است را نمی‌دانیم. البته خبرهایی از بازسازی، حفظ حریم و ... برای چند اثر تاریخی به گوش می‌رسد، اما در عمل کی باید نتیجه این وعده‌ها و خبرها را ببینیم مشخص نیست.

یخچال قائم مقام تبریز، از بزرگ‌ترین یخچال‌های طبیعی تبریز

یخچال قائم مقام یکی از چند یخچال‌های تاریخی واقع در شهر تبریز است که گفته می‌شود یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین یخچال‌های ایران است. مساحت آن بیش 200 متر مربع است. یخچال قائم مقام، که اخیراً کاربری آن تغییر یافته است، در یکی از محله‌های قدیمی و اعیان تبریز، یعنی محله ششگلان واقع شده است. قدمت این یخچال به دوره والی گری عباس میرزا می‌رسد و بنای آن منسوب به تاج ماه بیگم، خواهر ناتنی قائم مقام است. این یخچال تاریخی و طبیعی یازده متر زیر زمین واقع شده و دسترسی به آن از طریق پله امکان‌پذیر است. البته فراموش نکنید که این بنا، یک یخچال بسیار بزرگ است و سرد!

مسجد مولانا یا سید المحققین در بازار تبریز

مسجد مولانا یکی از مساجد تاریخی و جاذبه‌های فرهنگی شهر تبریز و باقیمانده اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی محسوب می‌شود. مسجد مولانا از جمله مساجدی است که در داخل بازار تاریخی و مسقف تبریز قرار گرفته و به نوعی نماد وقف در بازار تبریز است. این مسجد در انتهای بازارچه دباغ خانه به وسیله بازارچه کوچکی به بازار صادقیه متصل شده است. مسجد مولانا حدود 25 متر طول و 15 متر عرض دارد. هشت ستون سنگیِ بزرگ، 15 گنبد آجری و یکنواخت تاکنون این مسجد را سر پا نگه داشته‌اند. این ستون‌ها همگی دارای سرستون‌های سنگی بوده و در دو ردیف کنار هم قرار گرفته‌اند.

مسجد ملا کربلایی علی واقع در پیاده راه تربیت تبریز

مسجد ملا کربلایی علی، یکی از مساجد تاریخی تبریز واقع در پیاده‌راه تربیت است. این مسجد تاکنون توجه زیادی از سوی گردشگران و مسئولین حوزه گردشگری جلب نکرده است. این مسجد مربوط به دوره پهلوی اول است و به دلیل قرار گیریِ در بازار تربیت، عمده نمازگزاران این مسجد را اصناف، کسبه و بازاریان پیاده‌راه مهم تربیت تبریز تشکیل می‌دهد و به عنوان یک مکان مذهبی شناخته می‌شود و بیشتر یک اثر ملی است، نه یک مکان گردشگری یا تفریحی. مسجد ملا کربلایی علی، به جز اطلاعات قید شده اطلاعات ثبت شده‌ی دیگری ندارد و باید برای شناخت بهتر این مسجد تحقیقاتی صورت پذیرد.

مسجد امام جمعه تبریز، مسجدی فعال در دل بازار تبریز

مسجد امام جمعه تبریز یکی از چند مساجد تاریخی داخل بازار بزرگ تبریز است. قدمت این مسجد به دوره صفوی بر می‌گردد. مسجد امام جمعه تبریز جنب بازار مسجد جامع، نزدیکی مدرسه طالبیه واقع شده است. از ویژگی‌های مهم این بنا بیست ستون با سر ستون‌های مقرنس و سی گنبد ضربی آجری است که ستون‌ها در چهار ردیف در کنار هم واقع شده‌اند. این مسجد را بازرگانی دیندار به نام حاج علی عمارت کرده که به گزارش سایت همگردی، از بومیان شهر خوی آذربایجان غربی است. مسجد امام جمعه تبریز هم اکنون به عنوان یک مسجد فعال در داخل بازار تبریز میزبان نمازگزاران و سایر مراسم‌های مذهبی است.

خانه یا موزه مشروطه تبریز در محل خانه کوزه کنانی

موزه مشروطه با 1300 متر مساحت در دو طبقه یکی از موزه‌های تبریز در محل خانه تاریخی کوزه‌کنانی است. این خانه یکی از مهم‌ترین مقرهای تصمیم‌گیری‌های تاریخی با تجمع افراد بزرگی مانند ستارخان، باقرخان، ثقه الاسلام، حاجی میرزا آقا فرشی و حاج مهدی کوزه کنانی و سایر مشروطه‌خواهان بود. اولین جرقه‌های مشروطیت در همین خانه زده شد. حاج مهدی کوزه‌کنانی، از تاجران بازار تبریز یکی از حامیات مالی اصلی مشروطیت بود. از جمله اشیای ارزشمند این موزه سلاح کمری ستارخان، فرش مشروطه، وسایل شخصی سران مشروطه، دستگاه چاپ ژلاتینی برای تکثیر شب‌نامه‌ها، تصویر اسناد تاریخی انقلاب مشروطیت، عکس‌های سیاه و سفید از دوران مشروطه و همچنین فرمان مشروطیت هستند. تابلویی زیبا از جنس سنگ‌ریزه از ستارخان و باقرخان و تندیس افراد سرشناس آن دوران نیز در این موزه دیده می‌شوند. معماری این خانه توسط معمار خوش ذوق حاج ولی معمار تبریزی انجام شده است. از ویژگی‌های معماری خانه می‌توان به پنجره‌های ارسی، درب‌های منبت‌کاری شده، غلام گردش، کلاه فرهنگی و نورگیر اشاره کرد. تمام پنجره‌های بیرونی ارسی‌های تمام قد با رنگ‌های قرمز و سبز و سفید هستند که رنگی که به داخل خانه می‌بخشند بسیار تماشایی است. زیباترین قسمت این اتاق اتاق مشرف به حیاط است که پنجره‌های مشبک و شیشه‌های الوان به آن زیبایی دو چندانی بخشیده‌اند.

موزه قاجار تبریز در محل خانه امیرنظام گروسی

موزه قاجار، در محله ششگلان، به دوره قاجار و عهد ناصرالدین شاه برمی‌گردد و یکی از موزه‌های موضوعی ابزار، لوازم و آثار مربوط به دوره قاجار است. از جمله آثار این موزه عبارتند از آثار بافته، چینی‌آلات، آبگینه، سکه، ابزار موسیقی، خاتم و ابزارهای فلزات دوره قاجار. امیرنظام گروسی در زمان حکومت ناصرالدین شاه پیشکار شده و مردی سیاستمدار، ادیب و اهل قلم و در چند کشور اروپایی سفیر ایران بود. امیرنظام همچنین اولین ماشین آلات ضرب سکه، تمبر و چاپ را به ایران آورد. در کل این موزه به دو قسمت تقسیم می‌شود: تالارهای طبقه اول و تالار زیرزمین. تالارهای طبقه اول شامل تالارهای سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و خاتم می‌شود. تالارهای زیرزمین نیز شامل تالارهای سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری، شهرسازی، قفل و تالار فانوس می‌شود. از جمله سایر زیبایی‌ها و اشیای این موزه می‌توان به مجمسه‌های شخصیت‌های برجسته دوره قاجار از جمله ع‍ب‍‍اس‌ م‍ی‍رز‌ا ول‍ی‍‍ع‍‍ه‍د، ‌ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر، م‍ی‍رز‌ا ‌ع‍ی‍س‍‍ی‌ و م‍ی‍رز‌ا ‌اب‍و‌ال‍ق‍‍اس‍م‌ ق‍‍ای‍م‌ م‍ق‍‍ام‌ ف‍ر‌ا‌ه‍‍ان‍‍ی‌، ‌ام‍ی‍ر ن‍ظ‍ام‌ زن‍گ‍ن‍ه‌ و ‌ام‍ی‍رن‍ظ‍ام‌ گ‍روس‍‍ی‌ اشاره کرد. از سایر اشیای جالب تصاویر تابلو شده از دوربین‌های ابتدایی است که در زمان ناصرالدین شاه وارد شده‌اند. همچنین خوشنویسی‌ها، دستنویس‌ها، خاتم‌کاری‌ها، لباس و سایر اسباب زندگی اجتماعی دوره قاجار نیز در این موزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

مقبره الشعرای تبریز: مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر، عارف و رجال نامی

مقبره الشعرای تبریز، که همچنین با نام‌های آرامگاه شاعران و یا گورستان سرخاب نیز شناخته می‌شود، یک گورستان تاریخی و بسیار مهم در شهر تبریز و در محله سرخاب است. این مقبره، که تنها مقبره شاعران ایران است، علاوه بر اینکه مدفن بیش از 400 شاعر، عارف و رجال نامی ایران، از جمله شهریار است، همچنین یک بنای یادبود بسیار زیبا با هدف گردشگری دارد که بازدید از آن را بیش از پیش لذت بخش می‌کند. بنا بر گفته‌این این یادبود و بنا در شهریورماه سال 1350 هجری شمسی طراحی و به تدریج ساخته شد تا آماده پذیرایی از شهروندان و گردشگران باشد.

موزه سنجش تبریز در خانه سلماسی یکی از اولین‌های کشور با ۱۶۰ سال قدمت

موزه سنجش با بیش از ۱۶۰ سال قدمت یکی از موزه‌های تبریز در داخل فضای خانه سلماسی است که بنای آن به دوران قاجار برمی‌گردد. این موزه تنها موزه‌ی سنجش ایران است. ساخت این خانه به دست خانواده حیدرزاده انجام شده و بعدها توسط خانواده سلماسی تکمیل شده است. در این موزه انواع ابزارهای وزن‌کنی مانند ترازوهای زرگری، قپان‌های بزرگ، سنگ‌وزنه‌ها، پیمانه‌های مختلف نفتی، ابزارهای مربوط به علم نجوم مانند اسطرلاب، ابزارهای مربوط به علم هواشناسی، قطب‌نما و ساعت‌های مختلف به نمایش گذاشته شده‌اند که نام این موزه نیز از همینجا نشأت می‌گیرد. ابزارهای این موزه به سده‌های گذشته دلالت دارند و در این موزه ترقی و سیر تکامل این ابزارها را می‌بینیم. از ارزشمندترین اشیای این موزه می‌توان به تنه درخت ۵ میلیون ساله از دوران پلیوسن، پمپ بنزین صد ساله و ساعت تاریخیِ امپراتور روم باستان اشاره کرد. طبقه همکف به ابزارهای اندازه‌گیری برای مقیاس و اندازه‌گیریِ زمان، تالار دوم به تلسکوپ و تابلو‌های حاوی اطلاعات علمی و تاریخی در مورذ ابزارهای سنجش قرون مختلف، و سه تالار بعدی، به ساعت‌های قدیمی و زیبا، تالار زیرزمین به ابزارهای سنجش مقیاس وزن و ابزارهای مربوط به مشاغلی همچون بقالی، بزازی و علافی اختصاص یافته است. در نهایت، در بخش دوم موزه ابزارهای تخصصی هواشناسی و زمین‌شناسی در معرض دید قرار گرفته‌اند.

مسجد کبود تبریز، فیروزه جهان اسلام

امروز تصمیم گرفتیم در یوردوز به مسجد کبود (فیروزه اسلام) برویم و با آن بیشتر آشنا شویم. مسجد کبود که به آن مسجد جهانشاه نیز گفته می‌شود یکی از آثار ارزشمند معماریِ ایرانی است. مسجد کبود در زبان محلی به نام «گؤی مچید» (یا مسجد آبی) مشهور است. این مسجد زیبا مربوط به دوران حکمرانیِ قراقویونلوها در قرن نهم هجری قمری است. در دیار تبریز، که دیار زیبایی‌هاست، به جرأت می‌توان گفت یکی از زیباترین زیبایی‌ها مسجد کبود است. این مسجد آنقدر مشهور است که اگر هر کسی در تبریز آدرس آن را سوال کنید آدرسی صریح و کامل، به همراه بازگویی زیبایی‌های مسجد کبود دریافت خواهید کرد.

ساختمان مرکزی شهرداری تبریز در چهارراه ابوریحان

تا همین چند سال اخیر میدان ساعت و عمارت برج ساعتی که در مرکز شهر می‌بینید مرکز اداری و رسمی شهرداری تبریز بود. تا اینکه در چند سال اخیر یک ساختمان دیگر با فاصله‌ای نسبت زیاد در نزدیکی میدان ابوریحان بنا شد که از نظر مساحت و بزرگی بسیار بزرگ‌تر از عمارت شهرداری مرکز است. این ساختمان با توجه به مساحت بزرگ‌تری که دارد بهتر در خدمت همشهریان خواهد بود. ساختمان قبلیِ شهرداری واقع در میدان ساعت بعد از 75 سال به موزه شهر تبدیل شده است و بازدید از آن حتماً پیشنهاد می‌شود.

خانه نیکدل واقع در پیاده‌راه مقصودیه تبریز

خانه نیکدل یکی دیگر از آثار مربوط به دوران قاجار است. این خانه متعلق به ابراهیم نیکدل است: یکی از سرمایه‌داران سرشناس و وارد کنندگان مهم لوازم خانگی. عمده لوازم مهم موجود در خانه نیکدل چرخ خیاطی‌های وارد شده از ژاپن بود. فروشگاه نیکدل درواقع متعلق به فرزندان و نوادگان ابراهیم نیکدل هستند که شغل وی را ادامه داده و تا به امروز نیز در این فروشگاه بزرگ نیکدل در خدمت هم میهنان و همشهریان هستند. خانه نیکدل در پیاده‌راه مقصودیه، قلب تپنده تاریخی‌ترین نقطه شهر تبریز واقع شده و بیشتر لوازمی که در این خانه به چشم می‌خورد مربوط به حرفه و پیشه صاحب خانه می‌شود.

میدان ساعت تبریز یا عمارت شهرداری: اولین موزه تاریخ شهرداری ایران

میدان ساعت تبریز یکی از قدیمی‌ترین میدان‌های شهر و مزین به عمارت شهرداری در مرکزی‌ترین نقطه شهر در تقاطع خیابان‌های ارتش و امام خمینی است. عمارت شهرداری تبریز با ارتفاع 30.5 متر با یک ساعت بزرگ چهار صفحه‌ای بر بالای آن یکی از نماد‌های شهر اولین‌هاست. اولین موزه تاریخ شهرداری ایران در این مکان با نام موزه شهرداری تبریز تأسیس شده است. نمای بیرونی عمارت (با معماری آلمانی) از سنگ تراشیده شده است و از نمای بالا (نقشه عمارت) نیز به شکل عقاب درحال پرواز دیده می‌شود. از جمله اشیای ارزشمند این موزه عبارتند از اولین تاکسی و ماشین آتش نشانی تبریز که در قسمت جنوبی موزه قرار گرفته‌اند. تالارهای مهم این موزه: دوربین‌های قدیمی، دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش (اصیل و ناب)، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، حکمت و چند تالار دیگر. آثار و اسناد قدیمی شهرداری (بلدیه)، کتاب‌های خطی و آثار هنری، هدایای مقام‌ها و شخصیت‌های خارجی به شهرداران، سفرنامه‌هایی درباره تبریز، چینی آلات، تجهیزات، جام‌های قهرمانی، سلحه قاسم خان والی (اولین شهردار تبریز)، اولین پمپ آتش خاموش کن برج یانقین، عکس بناهای قدیمی، عکس سرداران مشروطه، اولین خیابانکشی‌ها و چراغ گازی در معابری که با نفت روشن می‌شد از جمله سایر اشیای دیدنی موزه شهرداری هستند.